ในวงการหลังคาของงานสถาปัตยกรรมปัจจุบันจะต้องมีหลังคาโค้งไร้โครงสร้างหรือโครงหลังคาแบบโค้ง จะต้องมีอยู่ในลิสรายการงานก่อสร้างแน่นอน เพราะไม่ต้องใช้เสากลาง เพิ่มพื้นที่ได้มาก ใช้พื้นทำกิจกรรมต่างๆได้มากขึ้น สามารถเก็บของได้มากขึ้น และใช้เวลาก่อสร้างไม่นาน ซึ่งการติดตั้งแบบหลังคาโค้งไร้โครงสร้างนี้ ส่วนใหญ่เราจะเห็นในทางอุตสาหกรรมเสียมากกว่า ไม่ว่าจะเป็นโรงงานขนาดใหญ่ โกดังโรงงาน คลังสินค้า โรงคัดผลไม้ เป็นต้น
สถาปัตยกรรมในประเทศไทยก็มีการก่อสร้างแบบโครงสร้างหลังคาโค้งหลายแห่งด้วยกัน เช่น สถานีรถไฟฟ้าแอร์พอร์ตเรลลิงก์ สถานีรถไฟหัวลำโพงที่เป็นโดมหลังคาโค้งขนาดใหญ่ แต่ปัจจุบันได้นำมาปรับใช้งานได้หลากหลายมากขึ้น โดยนำนวัตกรรมใหม่ๆเข้ามา ทำให้มีการดีไซน์ได้หลากหลายขึ้น ไม่ได้จำกัดเพียงแค่ในงานอุตสาหกรรมอย่างเช่นที่ผ่านมา โดยเราจะเห็นในหลายรูปแบบมากขึ้น ทั้งในส่วนไม่ว่าจะเป็นหลังคาคาคลุมลาน หลังคาทางเดินระหว่างอาคาร สำนักงาน อาคารพาณิชย์ โรงเรียน โครงหลังคาสนามฟุตบอล หลังคาโรงจอดรถ หลังคาบ้านแบบหลังคาโค้งที่เพิ่มความพิเศษเป็นบ้านหลังคาโค้ง ดูสวยแปลกตา ดีไซน์หรูโดยไม่ต้องเติมแต่งใดๆ
โครงหลังคา แบบโครงหลังคาที่นิยมส่วนใหญ่ ได้แก่ โครงหลังคาเหล็ก โครงหลังคาแบบถัก โครงหลังคาเหล็กกล่อง ซึ่งนำไปใช้ในงานโครงสร้างหลังคา เช่น โครงหลังคาอเนกประสงค์ โครงหลังคาคลุมลาน โครงหลังคาโรงงาน โครงหลังคาโกดัง โครงหลังคาสถานีรถไฟ โครงหลังคาสนามกีฬา แต่ที่ได้รับความนิยมมากจะเป็นโครงถักแบบโฮว์ เพราะเป็นโครงหลังคาช่วงยาว ไม่มีเสากลาง มีความยืดหยุ่นในการดัดขึ้นรูปได้หลากหลาย มีความเหนียว โดยเหล็กที่นิยมนำมาใช้ทำโครงสร้างเหล็กหลังคามีทั้งเหล็กรีดร้อนและเหล็กรีดเย็น
โครงสร้างเหล็กโกดัง ในประเทศไทยมีโกดังมากมายหลายประเภท ไม่ว่าจะเป็นโกดังเก็บสินค้า โกดังโรงสี โกดังเก็บรถ โกดังเก็บเครื่องบินเล็ก โกดังคัดผลไม้ โกดังร้านค้า ซึ่งโครงสร้างเหล็กให้เหมาะกับโกดังจะมีดังต่อไปนี้
วิธีทำโครงหลังคาโค้งสำหรับบ้านที่อยู่อาศัยจะใช้หลังคาเมทัลชีทอลูมิเนียมขึ้นรูป มีวิธีการทำ 2 แบบ คือ
- ซึ่งมีทั้งแบบรีดลอนโดยเครื่องปั๊ม เพื่อดัดโค้งตามต้องการ พร้อมทั้งขนาดของลอนเพื่อเพิ่มมิติ ทำได้ทั้งแบบคว่ำและแบบหงาย ครึ่งวงกลม และการทำให้งุ้มตรงปลาย
- รีดลอนโดยไม่ใช้เครื่องปั๊ม โดยอาศัยความยืดหยุ่นของแผ่นเมทัลชีท ดัดโค้งด้วยน้ำหนักของแผ่นเอง
สามารถออกแบบให้เข้ากับบ้านและอาคารได้หลายสไตล์ ข้อดีที่เห็นได้ชัดคือ ไร้รอยรั่วซึม เนื่องจากเป็นแผ่นเดียวกันตลอดทั้งแผ่น แต่หลังคาโค้งไร้โครงสร้างราคาจะค่อนข้างสูงกว่าโครงสร้างหลังคาชนิดอื่น แต่ก็ยังเป็นที่นิยมมากขึ้นเรื่อยๆ ทั้งในส่วนอุตสาหกรรมและที่อยู่อาศัย เช่น โรงยิม สนามกีฬา หลังคาคลุมลาน หลังคาโค้งทางเดินระหว่างอาคารก็นิยมใช้เป็นเมทัลชีทโค้ง และอีกแบบที่2จะเป็นหลังคาโค้งธรรมชาติ โดยนำแผ่นเมทัลชีทแบบตรงทำการดัดโค้งไม่ต้องเข้าเครื่องปั๊มอาศัยความยืดหยุ่นที่สามารถโค้งได้เอง ลดค่าดัดโค้งกับเครื่องจักร ทำขึ้นรูปง่ายสามารถนำไปทำหลังคาเมทัลชีทโค้งอาคารขนาดใหญ่ เช่น โกดังเก็บของขนาดใหญ่ คลังสินค้าโรงงาน อุตสาหกรรม อาคารวิจัย ฯลฯ
การติดตั้งโครงหลังคาไร้โครงสร้าง
- ตรวจสอบโครงสร้างก่อนส่งเข้าหน้างาน
- นำวัสดุเข้าหน้างาน
- ประกอบแผงด้านล่าง
- เตรียมยกแผงหลังคา
- ยกหลังคาประกอบตามแบบ
ทำไมคนถึงหันมาเลือกสร้างแบบหลังคาโค้งมากขึ้น?
เพราะสร้างได้รวดเร็ว ไร้รอยต่อทำให้หมดปัญหาเรื่องรอยรั่วซึม และด้วยรูปแบบทรงโค้งทำให้ไร้ปัญหาเรื่องน้ำขังบนหลังคา ที่ก่อให้เกิดคราบตะไคร่น้ำและคราบสกปรกบนหลังคา รวมไปถึงลดการปะทะกับแรงลม ทำให้ไม่ต้องเสียค่าซ่อมแซมหลังคาชำรุดบ่อยๆ ถ้าเทียบกับการติดตั้งโครงสร้างหลังคาชนิดอื่น อีกทั้งมีน้ำหนักเบา ยิ่งถ้าเป็นโครงหลังคาไร้โครงสร้างที่ไม่ต้องการมีเสาหรือคาน เพื่อเพิ่มพื้นที่ใช้งานได้มากขึ้น จึงไม่ต้องห่วงเรื่องน้ำหนักของหลังคาจะถล่มลงมาสร้างอันตรายได้ เพียงแต่ต้องอยู่ในการควบคุมของสถาปนิกตลอดระยะเวลาที่ดำเนินก่อสร้าง
การทำหลังคาโค้งไร้โครงสร้างมีข้อดีดังต่อไปนี้
- มีความแข็งแรง ทนทาน ติดตั้งง่าย
- น้ำหนักเบากว่าคอนกรีต
- ลดการใช้เสาเข็ม ทำให้มีพื้นที่มากขึ้น
- มีความยืดหยุ่นสูง ทำให้ดีไซน์ได้หลายรูปแบบ
- ลดขั้นตอนในการก่อสร้าง
- จบงานได้ไว ใช้งานได้เร็ว
- ทำให้จ่ายค่าแรงได้ลดลง งานจบเร็วก็ยิ่งประหยัดเงินทุน
- มีความสวยงาม
- ไม่จำกัดขนาดในการใช้ให้เหมาะสมกับงาน
อีกทั้งยังเหมาะกับสถานที่ที่การก่อสร้างเข้าถึงยาก เพราะการทำหลังคาโครงเหล็กโค้งใช้วัสดุน้อยชิ้น สามารถขนอุปกรณ์ไปใช้หน้างานได้ง่ายทั้งพื้นที่แคบที่รถใหญ่เข้าไม่ได้ หรือพื้นที่บนภูเขาสูง นอกจากนี้ยังเหมาะกับอาคารเชิงพาณิชย์ ร้านค้า โรงงาน และธุรกิจต่างๆ ที่ต้องการคืนทุนในเวลารวดเร็ว ด้วยติดตั้งโครงหลังคาโค้งไร้โครงสร้างเสร็จเร็วและสามารถดำเนินธุรกิจได้ทันที รวมไปถึงโครงการต่างๆที่มีความประสงค์ต้องการใช้งานตามกำหนดการ
นอกจากนี้สไตล์การสร้างบ้านเดี๋ยวนี้ก็นิยมติดตั้งรูปแบบโครงสร้างหลังคาโค้งกันมากขึ้น เป็นดีไซน์ใหม่ๆและให้บ้านดูมีมิติมากขึ้น และยังรวมไปถึงร้านอาหาร ร้านเครื่องดื่มหลายๆร้านก็หาจุดเด่น และไอเดียแปลกใหม่เพื่อสร้างให้ร้านมีความแตกต่าง เราจึงเห็นทั้งบ้าน ที่อยู่อาศัย กิจการร้านค้า และอาคารพาณิชย์ ถูกสร้างด้วยหลังคาทรงโค้งหลากหลายขนาด
การทำโครงสร้างหลังคาโค้งมีส่วนเข้ามาในงานสถาปัตยกรรมหลากหลายขึ้น เพราะสามารถตอบโจทย์กับการใช้งานได้หลายมิติ ไม่ว่าจะให้ความแข็งแรง มีความยืดหยุ่น ติดตั้งโครงสร้างหลังคาได้รวดเร็ว และเป็นมิตรต่อสถานที่ใกล้เคียงขณะทำการก่อสร้าง เพราะหน้างานสะอาด สร้างฝุ่นน้อยมาก ถ้าเปรียบเทียบกับการก่อสร้างชนิดอื่น โดยเหล็กที่นิยมนำมาใช้มีหลายประเภท รวมไปถึงเหล็กรีดร้อนและรีดเย็น ทั้งเหล็ก H-beam เหล็ก I-beam , เหล็กกล่อง , เหล็กตัวซี ขึ้นอยู่กับลักษณะและรูปแบบหลังคาโค้งที่ลูกค้าต้องการ
ปัจจุบันงานโครงเหล็กและหลังคาไร้โครงได้รับความนิยมมากขึ้น จึงมีบริษัทรับติดตั้งโครงสร้างหลังคาบ้าน กิจการ อาคารและสำนักงาน ตลอดไปถึงการรับสร้างโครงหลังคาโค้งโรงงานอุตสาหกรรม เพิ่มมากขึ้น แต่การทำติดตั้งโครงหลังคาเหล็กโค้ง โครงหลังคาโกดัง โครงหลังคาทรงโค้ง โดยเฉพาะโครงหลังไร้โครงสร้าง เป็นนวัตกรรมทางการก่อสร้าง ซึ่งเป็นการออกแบบหลังคา โดยทฤษฎีโครงสร้างเบารับน้ำหนัก จึงต้องอาศัยช่างโครงหลังคาที่เชี่ยวชาญเฉพาะด้านโดยตรง อย่างวิศวกรและทีมช่างมืออาชีพ เพราะการขึ้นโครงเหล็กโรงงานอุตสาหกรรม ระบบติดตั้งโครงหลังคา และระบบงานก่อสร้าง ล้วนแต่ต้องอาศัยความชำนาญและประสบการณ์สูง เพื่อความปลอดภัยแก่ทุกฝ่าย
นอกจากนี้หากช่างหรือทีมงานมีประสบการณ์น้อยหรือไม่มีความชำนาญ นอกจากจะเสี่ยงต่อความปลอดภัยแล้ว อาจทำให้งบประมาณบานปลาย เพราะการซ่อมแก้งานไม่จบ ดังนั้นการเลือกบริษัทรับทำโครงสร้างหลังคาที่น่าเชื่อถือและมีมาตรฐานจึงเป็นสิ่งที่จำเป็นมาก รวมไปถึงวัสดุในการใช้ก่อสร้างจะต้องมีคุณภาพ ที่ถูกรับรองการใช้ในงานก่อสร้างโครงหลังคา บริษัทรับเหมาจะต้องจรรยาบรรณและซื่อสัตย์ สามารถให้คำแนะนำลูกค้าได้อย่างจริงใจ ตั้งแต่การวางแผน การออกแบบ การเลือกวัสดุ การประเมินราคาตามหน้างาน
โดยส่วนใหญ่หลังคาไร้โครงสร้างราคาจะขึ้นอยู่กับมาตรฐานการประเมินของแต่ละบริษัท ค่าแรงช่าง รูปแบบหลังคา หลังคาทรงโค้ง หลังคาทรงโดม หลังคาโครงถัก ลักษณะงาน ความสูง ระยะห่างของเสา ขนาดพื้นที่งาน (คิดเป็นตารางเมตร) เกรดคุณภาพของวัสดุที่ลูกค้าต้องการ ระยะเวลาในการก่อสร้าง อัตราความเสี่ยงของงาน รายละเอียดพิเศษที่ลูกค้าต้องการเพิ่มเติม เช่นการติดตั้งระบบไฟ การวางระบบท่อน้ำ และการเดินทาง เพราะหากหน้างานอยู่ไกล อาจมีค่าเดินทางและค่าที่พัก ซึ่งส่วนใหญ่ก็จะมีการลดหย่อนผ่อนปรน และมีการต่อรองราคา ซึ่งนั่นก็เป็นการตกลงกันระหว่างเจ้าของโครงการกับผู้รับเหมา ว่าจะตกลงกันและทำสัญญาอย่างไร
เมื่อออกแบบและคำนวณโครงสร้างเสร็จสิ้น ทางวิศวกรจะทำการประเมินราคา โดยแต่ละงานจะมีรายละเอียดที่แตกต่างกัน เช่น ค่าวิชาชีพ การเทียบราคาโครงหลังคาต่อตารางเมตรของบริษัทรับเหมา ราคาเหล็ก ราคาวัสดุ การปรับพื้นที่หน้างาน การถมดิน การทำทางเข้า ขนาดของเสา การติดตั้งโครงสร้างหลังคาในขนาดเดียวกันแต่ราคาก็ยังต่างกันได้ เพราะแม้จะเป็นโครงสร้างเหมือนกันแต่ใช้เสาและวัสดุรูปแบบโครงหลังคาเหล็กต่างกัน เป็นต้น ดังนั้นหากใครที่มีความสนใจ หรือกำลังมองหาผู้รับเหมาเพื่อทำการติดตั้งโครงสร้างหลังคา ไม่ว่าจะหลังคาโค้ง หลังคาโดม และขนาดใดก็ตาม ควรทำการติดต่อบริษัทผู้รับเหมาที่มีมาตรฐานและน่าเชื่อถือ ทำการแจ้งจุดประสงค์และทำการปรึกษาก่อนได้ เพื่อให้ทีมงานได้ทำการประเมินหน้างานก่อน เมื่อทำการตกลงได้เป็นที่พอใจ จึงทำสัญญาว่าจ้างและควรแบ่งชำระเป็นงวดๆ เพื่อป้องกันไม่ให้โดนเทงานหรือทิ้งกลางทาง และยังสามารถรู้ความเคลื่อนไหวของงบประมาณ ช่วยควบคุมงบประมาณไม่ให้บานปลายจนเกินขอบเขต
